Logo Universiteit Utrecht

Natuurkundelessen Ontwerpen

Natuurkundelessen Ontwerpen

4 Lessenseries

Praktijkboek

Het document hieronder geeft hoofdstuk 4 van het Praktijkboek natuurkundedidactiek – Natuurkundelessen ontwerpen.

Bronnen

voor verdere studie

4.2   Cursorische lessenserie

Opbouw cursorische lessenserie – De volgende publicaties geven achtergrondinformatie over het ontwerpen van een cursorische lessenserie.

Flipping the classroom – Het gebruik van flipping the classroom in lessenseries wordt meer uitgebreid besproken in het Handboek natuurkundedidactiek. Verwijzingen naar websites met kennisclips zijn te vinden onder hoofdstuk 8 op deze website bij Leerboeken en multimediale leermiddelen.

  • Wouter Spaan (2017). Flipping the classroom. In Koos Kortland, Ad Mooldijk & Hans Poorthuis (red.), Handboek natuurkundedidactiek (pp. 75-79). Amsterdam: Epsilon Uitgaven.

Probleemgeoriënteerd leren – De volgende publicaties geven een beeld van de leerlingdenkbeelden over het onderwerp elektriciteit uit het in het praktijkboek opgenomen voorbeeld van probleemgeoriënteerd leren.

Het lesmateriaal bij het in het praktijkboek opgenomen voorbeeld van probleemgeoriënteerd leren is te vinden op de website van het Freudenthal Instituut, Universiteit Utrecht.

Gamification – Het gebruik van gamification in lessenseries wordt meer uitgebreid besproken in het Handboek natuurkundedidactiek. Verwijzingen naar websites met games zijn te vinden onder hoofdstuk 8 op deze website bij Leerboeken en multimediale leermiddelen.

  • Gerben Bakker (2017). Gamification. In Koos Kortland, Ad Mooldijk & Hans Poorthuis (red.), Handboek natuurkundedidactiek (pp. 96-100). Amsterdam: Epsilon Uitgaven.

Recht doen aan verschillen – De volgende publicaties geven achtergrondinformatie over recht doen aan verschillen en differentiatie.

  • Hans van Bemmel (2017). Differentiatie. In Koos Kortland, Ad Mooldijk & Hans Poorthuis (Red.), Handboek natuurkundedidactiek (pp. 66-70). Amsterdam: Epsilon Uitgaven.
  • Walter Geerts & René van Kralingen (2018). Handboek voor leraren (2e druk) > 2.5 Differentiatie (pp. 99-104). Bussum: Coutinho.

Daarnaast is er ook een website Omgaan met verschillen van de SLO, met name gericht op de verschillen tussen jongens en meisjes en hoe daarmee om te gaan.

  • Website SLO: Omgaan met verschillen – Adviezen rond schoolorganisatie, pedagogisch klimaat, leerinhoud, leeractiviteiten en rol van de docent.

Gepersonaliseerd leren – De volgende publicatie geeft een beeld van de ideeën achter gepersonaliseerd leren.

  • Kees van Domselaar (2014). Van struikelblok tot springplank, over onderwijs en ICT. Meppel: Ten Brink.

Onderwijs waarin gepersonaliseerd leren een belangrijke rol speelt is eduScrum: een actieve samenwerkingsvorm waarmee leerlingen in teams opdrachten maken volgens een vast ritme. Zij plannen en bepalen zelf hun activiteiten en houden de voortgang bij. De leraar ‘bepaalt’ de opdrachten, coacht en geeft raad. Dus: van leraar-gestuurd onderwijs naar door leerlingen gestuurd en georganiseerd onderwijs. De leraar bepaalt het ‘waarom’ en ‘wat’, de leerlingen bepalen het ‘hoe’.

Leerstijlen – Als het gaat over differentiatie is nogal eens – aansluitend bij de leercyclus van Kolb – sprake van differentiatie naar leerstijl. In het gratis te downloaden boek Op de schouders van reuzen worden daar nogal wat vraagtekens bij geplaatst. De uitspraak “Elk kind heeft een eigen leerstijl” wordt daar zelfs gerekend tot één van de tien hoofdzonden van de didactiek. Het stuk ‘Leerstijlen’ hieronder geeft enkele citaten en een samenvatting van wat hierover in het genoemde boek wordt gezegd.

4.3   Projectmatige lessenserie

Opbouw projectmatige lessenserie – De volgende publicaties en websites geven achtergrondinformatie over en voorbeelden van webquests, projectonderwijs en profielwerkstukken.

  • Koos Kortland & Hans Poorthuis (2017). Projectmatige lessen. In Koos Kortland, Ad Mooldijk & Hans Poorthuis (Red.), Handboek natuurkundedidactiek (pp. 39-41). Amsterdam: Epsilon Uitgaven.
  • Walter Geerts & René van Kralingen (2018). Handboek voor leraren (2e druk) > 3.7 Begeleiden bij grotere projecten (pp. 131-135). Bussum: Coutinho.
  • Robert Marzano & Wietske Miedema (2008). Leren in vijf dimensies, moderne didactiek voor het voortgezet onderwijs (7e druk) > Dimensie 4: Onderzoek doen. Het toepassen van kennis in levensechte situaties (pp. 169-207). Assen: Van Gorcum.
  • Titus Geerligs & Tjipke van der Veen (2007). Lesgeven en zelfstandig leren (11e druk) > 11 Projectonderwijs (pp. 389-406). Assen: Van Gorcum.
  • Website Webquest: Webkwestie
  • Website Ecent/ELWIeR: Projecten met diepgang | Auteur: Gerald van Dijk.
  • Website Scholieren.com: Profielwerkstukken

Projectwerk beoordelen – Achtergrondinformatie over het beoordelen van projectwerk met behulp van rubrics is te vinden op de volgende websites. Overigens worden op de hierboven genoemde website Webquest de eindproducten ook op deze manier beoordeeld, en zijn daarvan op de website voorbeelden te vinden.

In het praktijkboek staat als voorbeeld de eindopdracht Nul-energie-woning met een bijbehorende single-point-rubric. Vaak wordt voor het beoordelen van projectwerk een rubric met vijf beoordelingsniveaus gebruikt: onvoldoende, voldoende, ruim voldoende, goed en zeer goed. Het document hieronder geeft als voorbeeld de eindopdracht Spoorboekje met een bijbehorende five-point-rubric.

Opleidingsactiviteiten

Het eerste document hieronder geeft enkele suggesties voor opleidingsactiviteiten / opdrachten bij hoofdstuk 4 van het Praktijkboek natuurkundedidactiek. Het document daaronder geeft het werkblad waarvan in een van de opdrachten sprake is.

Werkbladen